Bu çalışma Akdeniz Bölgesi’nin Gölhisar yöresi’nde meşçere yaşam katlarının (ağaç katı, üst çalı katı, alt çalı katı, bütün katlar) bitki çeşitlilik bileşenleri (ortalama alfa çeşitlliği (α), beta çeşitliliği (β), gama çeşitliliği (γ)) ile yetişme ortamı faktörleri arasındaki ilişkileri araştırmak için yürütülmüştür. Arazi envanteri iç içe örnekleme yaparak gerçekleştirilmiştir. Örnek saha boyutları bioiklim verilerinin hücre boyutlarına denk gelecek şekilde yaklaşık 0.6 km2 (750x750 metre) olarak belirlenmiştir. Çeşitlilik bileşenlerini hesaplamak için her örnek sahada 4 örnek alan
alınmıştır. Araştırma verileri 40 örnek saha içinden 160 örnek alandan temin edilmiştir. Arazi çalışmaları esnasında örnek alanlarda her yaşam katı için odunsu türlerin kaplama alanı değerleri ve yetişme ortamı özellikleri kaydedilmiştir. Örnek sahaların açıklayıcı değişkenleri ise wordclim.data adresinden bio iklim değişkenleri temin edilerek, örnek alanlarda kaydedilen bazı değişkenlerin değişkenlik katsayıları hesaplanarak ve dijital yükselti modeli üzerinden yeni değişkenler üreterek hazırlanmıştır. Çalışma da bağımlı değişkenlerin modellenmesi için çoklu regresyon analizi (ÇRA) ve regresyon ağacı tekniğine (RAT) başvurulmuştur. Bu süreç sonunda RAT sonuçları bütün bağımlı değişkenler için ÇRA sonuçlarından daha iyi
sonuçlar vermiştir.RAT yaklaşımından elde edilen sonuçlara göre, yükselti α bağımlı değişkenlerinin bütün modellerinde yer almıştır. Toprak iskelet içeriği α ağaç katı, α üst çalı katı ve α bütün yaşam katına ait ağaç modellere katkı yaparken toprak derinliği α ağaç katı, α alt çalı katı ve α bütün yaşam katına ait modellerde yer almıştır. β ile ilgili olarak, örnek saha yükselti varyasyon katsayı en önemli etmen olarak belirlenmiştir. Çünkü
bu değişken β ağaç katı, β alt çalı katı ve β bütün yaşam katına ait modellerin oluşmasına katkıda bulunmuştur. Açıklayıcı değişkenleri içerisinde γ bağımlı değişkenlerine ait modellerinin hepsinde veya çoğunda yer alabilen bir değişken bulunmamaktadır. γ değişkenlerine ait modeller bakı uygunluğu, toprak derinliği, arazi eğimi, arazi şekli ve sıcaklık indeksi varyasyon katsayısı değişkenlikleri ile dört bio iklim değişkeni tarafından şekillendirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Biyoçeşitlilik, Shannon Wiener indeksi, Whittaker beta çeşitlilik indeksi, çevresel heterojenlik
This study was addressed to examine the relationships between environmental factors and plant diversity components ((i.e. average alpha diversity (α), beta
diversity (β) and gamma diversity (γ)) of each of all different live zones of forest stands(i.e. tree layers, upper shrub layers, lower shrub layers and, all live form layers) in the Gölhisar district of the Mediterranean region, Türkiye. The field inventory method was based on a nested sampling. A sample area about an area of 0.6 km2 (750x750 meter) was taken corresponding to a cell size of bioclimatic data.To calculate diversity components, four sample plots (20x20 meter) were taken in each sample area. The data was collected from 160 sample plots into 40 sample areas. Woody plant species and their coverage classes were recorded at each live zone in each sample plot. Environmental variables of sample plots were also recorded in the course of the field works. Explanatory variables of sample areas were also prepared by obtaining climatic data from wordclim.org, by calculating variations of some variables recorded from sample plots and by creating produced variables via digital elevation model. Multiple regression analysis (MLR) and regression tree technique (RT) were applied to explain the variations of response variables. The results of RT were found much better that the results of MLR.According to the results obtained from RT, altitude was appeared in all the tree model of all α response variables. Soil skeleton amount contributed to the tree models of α tree layer, α upper shrub layers and α all live form layer while soil depth was found in the models of α tree layer, α lower shrub layer and α all live form layer. With regards to β , Sample area variation coefficient of elevation was found the most important factor because this variable contributed to built the models of β tree layer, β lower shrub layer and β all live form layer. Four climatic variables contributed to the models of γ response variables as well as sample area variation
coefficients of heat index, landform, altitude, slope degree, soil dept, , aspect favourability
Keywords: Biodiversity, Shannon Wiener index, Whittaker’ Beta diversity index, indicators, environmental heterogenetiy
Tez (Doktora) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, 2013.
Kaynakça var.
Bu çalışma Akdeniz Bölgesi’nin Gölhisar yöresi’nde meşçere yaşam katlarının (ağaç katı, üst çalı katı, alt çalı katı, bütün katlar) bitki çeşitlilik bileşenleri (ortalama alfa çeşitlliği (α), beta çeşitliliği (β), gama çeşitliliği (γ)) ile yetişme ortamı faktörleri arasındaki ilişkileri araştırmak için yürütülmüştür. Arazi envanteri iç içe örnekleme yaparak gerçekleştirilmiştir. Örnek saha boyutları bioiklim verilerinin hücre boyutlarına denk gelecek şekilde yaklaşık 0.6 km2 (750x750 metre) olarak belirlenmiştir. Çeşitlilik bileşenlerini hesaplamak için her örnek sahada 4 örnek alan
alınmıştır. Araştırma verileri 40 örnek saha içinden 160 örnek alandan temin edilmiştir. Arazi çalışmaları esnasında örnek alanlarda her yaşam katı için odunsu türlerin kaplama alanı değerleri ve yetişme ortamı özellikleri kaydedilmiştir. Örnek sahaların açıklayıcı değişkenleri ise wordclim.data adresinden bio iklim değişkenleri temin edilerek, örnek alanlarda kaydedilen bazı değişkenlerin değişkenlik katsayıları hesaplanarak ve dijital yükselti modeli üzerinden yeni değişkenler üreterek hazırlanmıştır. Çalışma da bağımlı değişkenlerin modellenmesi için çoklu regresyon analizi (ÇRA) ve regresyon ağacı tekniğine (RAT) başvurulmuştur. Bu süreç sonunda RAT sonuçları bütün bağımlı değişkenler için ÇRA sonuçlarından daha iyi
sonuçlar vermiştir.RAT yaklaşımından elde edilen sonuçlara göre, yükselti α bağımlı değişkenlerinin bütün modellerinde yer almıştır. Toprak iskelet içeriği α ağaç katı, α üst çalı katı ve α bütün yaşam katına ait ağaç modellere katkı yaparken toprak derinliği α ağaç katı, α alt çalı katı ve α bütün yaşam katına ait modellerde yer almıştır. β ile ilgili olarak, örnek saha yükselti varyasyon katsayı en önemli etmen olarak belirlenmiştir. Çünkü
bu değişken β ağaç katı, β alt çalı katı ve β bütün yaşam katına ait modellerin oluşmasına katkıda bulunmuştur. Açıklayıcı değişkenleri içerisinde γ bağımlı değişkenlerine ait modellerinin hepsinde veya çoğunda yer alabilen bir değişken bulunmamaktadır. γ değişkenlerine ait modeller bakı uygunluğu, toprak derinliği, arazi eğimi, arazi şekli ve sıcaklık indeksi varyasyon katsayısı değişkenlikleri ile dört bio iklim değişkeni tarafından şekillendirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Biyoçeşitlilik, Shannon Wiener indeksi, Whittaker beta çeşitlilik indeksi, çevresel heterojenlik
This study was addressed to examine the relationships between environmental factors and plant diversity components ((i.e. average alpha diversity (α), beta
diversity (β) and gamma diversity (γ)) of each of all different live zones of forest stands(i.e. tree layers, upper shrub layers, lower shrub layers and, all live form layers) in the Gölhisar district of the Mediterranean region, Türkiye. The field inventory method was based on a nested sampling. A sample area about an area of 0.6 km2 (750x750 meter) was taken corresponding to a cell size of bioclimatic data.To calculate diversity components, four sample plots (20x20 meter) were taken in each sample area. The data was collected from 160 sample plots into 40 sample areas. Woody plant species and their coverage classes were recorded at each live zone in each sample plot. Environmental variables of sample plots were also recorded in the course of the field works. Explanatory variables of sample areas were also prepared by obtaining climatic data from wordclim.org, by calculating variations of some variables recorded from sample plots and by creating produced variables via digital elevation model. Multiple regression analysis (MLR) and regression tree technique (RT) were applied to explain the variations of response variables. The results of RT were found much better that the results of MLR.According to the results obtained from RT, altitude was appeared in all the tree model of all α response variables. Soil skeleton amount contributed to the tree models of α tree layer, α upper shrub layers and α all live form layer while soil depth was found in the models of α tree layer, α lower shrub layer and α all live form layer. With regards to β , Sample area variation coefficient of elevation was found the most important factor because this variable contributed to built the models of β tree layer, β lower shrub layer and β all live form layer. Four climatic variables contributed to the models of γ response variables as well as sample area variation
coefficients of heat index, landform, altitude, slope degree, soil dept, , aspect favourability
Keywords: Biodiversity, Shannon Wiener index, Whittaker’ Beta diversity index, indicators, environmental heterogenetiy