Bu tez çalışması, Burdur Gölü Havzasındaki odunsu bitki türlerinin dağılımı ile çevresel değişkenler arasındaki ilişkilerin hiyerarşik bir düzende değerlendirilmesi ve bu ilişkilerden yola çıkılarak da havzanın yetişme ortamı haritasının elde edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, Burdur Gölü Havzası ve çevresinde belirlenmiş olan 315 ana örnek alanda çalışılmış ve her bir ana örnek alandan dört alt örnek alınmak suretiyle toplamda 1260 alt örnek alanda 52 farklı ağaç ve çalı türü tespit edilerek envanter karnelerine işlenmiştir. Çevresel değişkenlerle ilgili veriler ise, çalışma sahasına ait topografik haritalar, anakaya haritası ve http://www.worldclim.org adresinden indirilen iklim haritaları ile olusturulmuştur.Çalışmada yöntem olarak, ikili hiyerarşik ayrım esasına dayanan model tabanlı yetişme ortamı sınıflandırması yaklaşımı temel alınmıştır. Bu bağlamda, öncelikle vejetasyon veri matrisine kümeleme analizi uygulanmış ve örnek alanlar iki alt gruba ayrılmıştır. Ortaya çıkan bu örnek alan grupları daha sonraki aşamada sınıflandırma ağacı yöntemiyle çevresel değişkenlerle ilişkilendirilmiş ve model grupları elde edilmiştir. Kümeleme analizi sonucunda ortaya çıkan örnek alan grupları ile modelleme işlemi sonrasında elde edilen örnek alan grupları arasında ki uyum ise kikare testi ve kappa istatistiği ile denetlenmiştir. Ayrıca, kümeleme analizi ve model grupları için gösterge bitki türlerinin belirlenmesi amacıyla da nitelikler arası ilişki analizi uygulanmıstır.Çalışma neticesinde elde edilen bulgular dikkate alındığında, Burdur Gölü Havzası için 8 farklı alt yöre ayrımının gerçekleştirildiği hiyerarşik bir yetişme ortamı haritası elde edilmiştir. Havza için oluşturulan bu model haritada, vejetasyon dağılımını etkileyen ve alt yörelerin ayrımını açıklayan en önemli çevresel değişkenler; yükselti, mevsimsel yağış, en kurak üç ayın yağısı, mevsimsel sıcaklık, sıcaklık indeksi ve ana kaya (alüvyon ve ofiyolit) olarak tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Burdur Gölü Havzası, ikili hiyerarşik ayrım, sınıflandırma ağacı yöntemi, model tabanlı yetişme ortamı sınıflandırması.
This study was carried out to examine the relationships between vegetation distribution and environmental factors from hierarchical perspective and to form a map of ecological land classification in Burdur watershed. The data was collected from 315 sample plots. At each sample plot, four subsample plots were taken. Thus, 1260 subsample plots were taken 52 tree and shrub species were recorded during the field works. Environmental variables of the study area were prepared by using topographic map, parent material map and climate maps taken from http://www.worldclim.org.In the study, hierarchical model based site classification approach was considered.On this context, cluster analysis was applied to the main vegetation matrix to create two subgroups of sample plots. Next, those subgroups were modelled by using classification tree technique via environmental variables. Thus, distribution models of vegetation subgroups were provided. Chi-square and kappa statistic were performed to test the correspondence between the subgroups obtained from cluster analysis and the subgroups obtained from classification tree technique. Besides interspecific correlation analysis was performed to determine indicator plants for the subgroups of cluster analysis and classification tree analysis.According to the results of the study, model based a hierarchical ecological land classification map including 8 units was obtained. Altitude, precipitation seasonality, precipitation of driest quarter, temperature seasonality, heat index and parent material (alluvium and ophiolite) were the most important environmental variables influencing vegetation distribution and forming the ecological land map of the Burdur watershed.
Keywords: Burdur watershed, binary hierarchical division, classification tree technique, model based site classification.
Tez (Doktora) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, 2014.
Kaynakça var.
Bu tez çalışması, Burdur Gölü Havzasındaki odunsu bitki türlerinin dağılımı ile çevresel değişkenler arasındaki ilişkilerin hiyerarşik bir düzende değerlendirilmesi ve bu ilişkilerden yola çıkılarak da havzanın yetişme ortamı haritasının elde edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, Burdur Gölü Havzası ve çevresinde belirlenmiş olan 315 ana örnek alanda çalışılmış ve her bir ana örnek alandan dört alt örnek alınmak suretiyle toplamda 1260 alt örnek alanda 52 farklı ağaç ve çalı türü tespit edilerek envanter karnelerine işlenmiştir. Çevresel değişkenlerle ilgili veriler ise, çalışma sahasına ait topografik haritalar, anakaya haritası ve http://www.worldclim.org adresinden indirilen iklim haritaları ile olusturulmuştur.Çalışmada yöntem olarak, ikili hiyerarşik ayrım esasına dayanan model tabanlı yetişme ortamı sınıflandırması yaklaşımı temel alınmıştır. Bu bağlamda, öncelikle vejetasyon veri matrisine kümeleme analizi uygulanmış ve örnek alanlar iki alt gruba ayrılmıştır. Ortaya çıkan bu örnek alan grupları daha sonraki aşamada sınıflandırma ağacı yöntemiyle çevresel değişkenlerle ilişkilendirilmiş ve model grupları elde edilmiştir. Kümeleme analizi sonucunda ortaya çıkan örnek alan grupları ile modelleme işlemi sonrasında elde edilen örnek alan grupları arasında ki uyum ise kikare testi ve kappa istatistiği ile denetlenmiştir. Ayrıca, kümeleme analizi ve model grupları için gösterge bitki türlerinin belirlenmesi amacıyla da nitelikler arası ilişki analizi uygulanmıstır.Çalışma neticesinde elde edilen bulgular dikkate alındığında, Burdur Gölü Havzası için 8 farklı alt yöre ayrımının gerçekleştirildiği hiyerarşik bir yetişme ortamı haritası elde edilmiştir. Havza için oluşturulan bu model haritada, vejetasyon dağılımını etkileyen ve alt yörelerin ayrımını açıklayan en önemli çevresel değişkenler; yükselti, mevsimsel yağış, en kurak üç ayın yağısı, mevsimsel sıcaklık, sıcaklık indeksi ve ana kaya (alüvyon ve ofiyolit) olarak tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Burdur Gölü Havzası, ikili hiyerarşik ayrım, sınıflandırma ağacı yöntemi, model tabanlı yetişme ortamı sınıflandırması.
This study was carried out to examine the relationships between vegetation distribution and environmental factors from hierarchical perspective and to form a map of ecological land classification in Burdur watershed. The data was collected from 315 sample plots. At each sample plot, four subsample plots were taken. Thus, 1260 subsample plots were taken 52 tree and shrub species were recorded during the field works. Environmental variables of the study area were prepared by using topographic map, parent material map and climate maps taken from http://www.worldclim.org.In the study, hierarchical model based site classification approach was considered.On this context, cluster analysis was applied to the main vegetation matrix to create two subgroups of sample plots. Next, those subgroups were modelled by using classification tree technique via environmental variables. Thus, distribution models of vegetation subgroups were provided. Chi-square and kappa statistic were performed to test the correspondence between the subgroups obtained from cluster analysis and the subgroups obtained from classification tree technique. Besides interspecific correlation analysis was performed to determine indicator plants for the subgroups of cluster analysis and classification tree analysis.According to the results of the study, model based a hierarchical ecological land classification map including 8 units was obtained. Altitude, precipitation seasonality, precipitation of driest quarter, temperature seasonality, heat index and parent material (alluvium and ophiolite) were the most important environmental variables influencing vegetation distribution and forming the ecological land map of the Burdur watershed.
Keywords: Burdur watershed, binary hierarchical division, classification tree technique, model based site classification.