Tahirü'l-Mevlevi adıyla tanınan Tahir Olgun (1877-1951), İstanbul'da doğmuş ve burada dönemin en iyi okullarında eğitim gördükten sonra devletin çeşitli kademelerinde memurluk ve muallimlik görevlerinde bulunmuştur. Şiir, Edebiyat Tarihi ve Mesnevihanlık gibi alanlarda çalışmalar yapmasının yanı sıra Siyer ve İslam Tarihi konularına da ilgi duymuş ve bu alanlarda da önemli makaleler ve eserler kaleme almıştır. Yazar, Osmanlı Devleti'nin dağılma sürecini yaşamış, milli mücadele yıllarına ve Cumhuriyet'in kurulmasına şahit olmuştur. Bu bağlamda hem Osmanlı hem de Cumhuriyet aydını olan Tahirü'l-Mevlevi, özellikle Osmanlı devrinden Cumhuriyet yönetimine geçiş sürecinde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Siyer ve İslam Tarihi konularında kaleme aldığı yazılarını çeşitli dergilerde yayımlamıştır. Ayrıca, bazı yazılarının muhtevalarını geliştirerek ve onları yeni konularla zenginleştirerek siyer ve İslam tarihi alanında kitaplar da yazmıştır. Tezin amacı, Mevlevi'nin Siyer ve İslam Tarihi alanında yazdığı makalelerini ve eserlerini esas alarak İslam tarihçiliği yönünü ortaya çıkarmaktır. Bu maksatla önce onun hayatı ve eserleri, ardından Hz. Peygamber dönemine ait konulara bakışı ve en sonunda da ilk Raşid halifeler dönemi gelişmeleri ile İslam Tarihi ve Medeniyetiyle ilgili farklı konuları nasıl değerlendirdiği ele alınmıştır. Tahirü'l-Mevlevi, Hz. Muhammed'in peygamberlik öncesi ve sonrası hayatını ve Mekke ve Medine'de yaşanan gelişmeleri genellikle Cahiliye dönemiyle mukayese ederek değerlendirmiştir. Eserlerinde bazen yaşadığı dönemin olaylarına da atıfta bulunarak mukayeseler yapmış ve bazı konulara daha çok eğilmiştir. Milli mücadele yıllarında "İslam Askerlerine" başlığı altında Hz. Peygamberin gazveleri üzerinde daha fazla durmuş ve toplumun mücadele duygusunun gelişmesine yardımcı olmuştur. Diğer taraftan yazarımız Hz. Peygamber'e atfedilen bazı harikulade olayları onun mucizeleri kapsamında değerlendirmiştir. O, makalelerini ve kitaplarını herkesin anlayabileceği sade bir dil ve üslupta yazarak geniş kesimlere ulaşmaya çalışmıştır. Sonuç olarak Mevlevi'nin gerek çeşitli dergilerdeki yazıları gerekse yayımladığı kitapları vasıtasıyla siyer ve İslam Tarihi alanına da döneminde önemli bir katkı yaptığı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Tahirü'l-Mevlevi, Tahir Olgun, Siyer, İslam Tarihçiliği.
Tahir Olgun (1877–1951), known as Tahirü'l-Mevlevi was born in İstanbul and after he studied in good schools of his time there, he worked in various state offices as civil servant and teacher. Besides his studies in poetry, literature history and masnavi recitation, he was also interested in the biography of the Prophet Muhammad and early Islamic history and gave important articles and works in these fields. The writer lived at Ottoman Empire's disintegration time and witnessed the years of national struggle and the foundation of Turkish Republic. In this context, as an Ottoman and Republican intellectual he published his writings in the biography of the Prophet (sira) and early Islamic history areas, especially during the transitional period from Ottoman era to Republican administration and the first years of Republic in various periodicals. Also, he wrote books in sira and Islamic history subjects by developing the contents of his writings and by enriching them with new topics. The goal of this thesis is to find out his Islamic historiography way by basing on his articles and works in sira and Islamic history areas. To that end, firstly we dealt with his life and works, then examined his ideas about the topics belonged to the period of the Prophet Muhammad and finally how he evaluated the developments of the first Rashidun caliphs' period and the different topics about early Islamic history. Tahir'ül Mevlevi evaluated by comparing the Prophet's life before and after his prophethood and the developments occured in Mecca and Madina with generally jahiliyyah customs. He sometimes made some comparisons in his works by referring to also the events of the time he lived in and touched on some topics more. In national struggle years, he focused upon the Prophet's "gazves" under the title of "Muslim Soldiers" more and helped society to improve their struggle feeling. On the other hand, the writer evaluated the extraordinary events atributed to the Prophet within the scope of his miracles. He tried to reach ordinary people by writing his articles and books with a simple language and wording that everyone can understand easily. As a result, it can be said that Mevlevi made an important contribution to sira and Islamic history areas in his time by means of both his writings in various periodicals and books.
Keywords: Tahirü'l Mevlevi, Tahir Olgun, Sira, Islamic Historiography.
Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, 2017.
Kaynakça var.
Tahirü'l-Mevlevi adıyla tanınan Tahir Olgun (1877-1951), İstanbul'da doğmuş ve burada dönemin en iyi okullarında eğitim gördükten sonra devletin çeşitli kademelerinde memurluk ve muallimlik görevlerinde bulunmuştur. Şiir, Edebiyat Tarihi ve Mesnevihanlık gibi alanlarda çalışmalar yapmasının yanı sıra Siyer ve İslam Tarihi konularına da ilgi duymuş ve bu alanlarda da önemli makaleler ve eserler kaleme almıştır. Yazar, Osmanlı Devleti'nin dağılma sürecini yaşamış, milli mücadele yıllarına ve Cumhuriyet'in kurulmasına şahit olmuştur. Bu bağlamda hem Osmanlı hem de Cumhuriyet aydını olan Tahirü'l-Mevlevi, özellikle Osmanlı devrinden Cumhuriyet yönetimine geçiş sürecinde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Siyer ve İslam Tarihi konularında kaleme aldığı yazılarını çeşitli dergilerde yayımlamıştır. Ayrıca, bazı yazılarının muhtevalarını geliştirerek ve onları yeni konularla zenginleştirerek siyer ve İslam tarihi alanında kitaplar da yazmıştır. Tezin amacı, Mevlevi'nin Siyer ve İslam Tarihi alanında yazdığı makalelerini ve eserlerini esas alarak İslam tarihçiliği yönünü ortaya çıkarmaktır. Bu maksatla önce onun hayatı ve eserleri, ardından Hz. Peygamber dönemine ait konulara bakışı ve en sonunda da ilk Raşid halifeler dönemi gelişmeleri ile İslam Tarihi ve Medeniyetiyle ilgili farklı konuları nasıl değerlendirdiği ele alınmıştır. Tahirü'l-Mevlevi, Hz. Muhammed'in peygamberlik öncesi ve sonrası hayatını ve Mekke ve Medine'de yaşanan gelişmeleri genellikle Cahiliye dönemiyle mukayese ederek değerlendirmiştir. Eserlerinde bazen yaşadığı dönemin olaylarına da atıfta bulunarak mukayeseler yapmış ve bazı konulara daha çok eğilmiştir. Milli mücadele yıllarında "İslam Askerlerine" başlığı altında Hz. Peygamberin gazveleri üzerinde daha fazla durmuş ve toplumun mücadele duygusunun gelişmesine yardımcı olmuştur. Diğer taraftan yazarımız Hz. Peygamber'e atfedilen bazı harikulade olayları onun mucizeleri kapsamında değerlendirmiştir. O, makalelerini ve kitaplarını herkesin anlayabileceği sade bir dil ve üslupta yazarak geniş kesimlere ulaşmaya çalışmıştır. Sonuç olarak Mevlevi'nin gerek çeşitli dergilerdeki yazıları gerekse yayımladığı kitapları vasıtasıyla siyer ve İslam Tarihi alanına da döneminde önemli bir katkı yaptığı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Tahirü'l-Mevlevi, Tahir Olgun, Siyer, İslam Tarihçiliği.
Tahir Olgun (1877–1951), known as Tahirü'l-Mevlevi was born in İstanbul and after he studied in good schools of his time there, he worked in various state offices as civil servant and teacher. Besides his studies in poetry, literature history and masnavi recitation, he was also interested in the biography of the Prophet Muhammad and early Islamic history and gave important articles and works in these fields. The writer lived at Ottoman Empire's disintegration time and witnessed the years of national struggle and the foundation of Turkish Republic. In this context, as an Ottoman and Republican intellectual he published his writings in the biography of the Prophet (sira) and early Islamic history areas, especially during the transitional period from Ottoman era to Republican administration and the first years of Republic in various periodicals. Also, he wrote books in sira and Islamic history subjects by developing the contents of his writings and by enriching them with new topics. The goal of this thesis is to find out his Islamic historiography way by basing on his articles and works in sira and Islamic history areas. To that end, firstly we dealt with his life and works, then examined his ideas about the topics belonged to the period of the Prophet Muhammad and finally how he evaluated the developments of the first Rashidun caliphs' period and the different topics about early Islamic history. Tahir'ül Mevlevi evaluated by comparing the Prophet's life before and after his prophethood and the developments occured in Mecca and Madina with generally jahiliyyah customs. He sometimes made some comparisons in his works by referring to also the events of the time he lived in and touched on some topics more. In national struggle years, he focused upon the Prophet's "gazves" under the title of "Muslim Soldiers" more and helped society to improve their struggle feeling. On the other hand, the writer evaluated the extraordinary events atributed to the Prophet within the scope of his miracles. He tried to reach ordinary people by writing his articles and books with a simple language and wording that everyone can understand easily. As a result, it can be said that Mevlevi made an important contribution to sira and Islamic history areas in his time by means of both his writings in various periodicals and books.
Keywords: Tahirü'l Mevlevi, Tahir Olgun, Sira, Islamic Historiography.