Bu Tezin amacı Hilye-i Saadet Levhalarının Form Açısından İncelenmesi ve form analizleri doğrultusunda bu levhalardaki tarihsel gelişim sürecini araştırmaktır. Çalışmada kavramsal çerçeve olarak Türk Tezhib Sanatı'nın ve buna paralel olarak gelişen Hilye-i Saadet Levhaları’nın tarihi kısaca ele alınmıştır. Bu doğrultuda, levhaların ortaya çıkışı, kaynakları ve düzenlenmesi konusunda bilgiler verilmiştir. Bu kavramlar ışığında elde edilen eserler incelenmiş, öncelikle kompozisyon incelemeleri ve form açısından gösterdikleri farklılıklar vurgulanmıştır. Hat ve Tezhib öğelerinin birlikte oluşturduğu Hilye-i Saadet Levhalarının metin kısımlarının analizleri de, çalışmanın genel çerçevesi yönünden önemli olmuştur. Bu açıdan levhaları yazan hattatlar ve kullandıkları yazı çeşitleri hakkında kısaca bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Levha incelemelerine ilk olarak, motif, renk ve kompozisyon şekillerinin anlatılması ile başlanmıştır. Bu özelliklerin ortalama olarak hangi yüzyıl ve ekol etkisinde oldukları belirtilmiştir. Yüzyıl olarak değerlendirdiğimizde XVIII. ve XIX. yüzyıl Hilye-i Saadet Levhalarının genel olarak, pek çok sanat eserinde olduğu gibi Barok ve Rokoko tarzı süsleme etkisinde olduğu saptanmıştır. Kompozisyon, renk ve motif özelliklerinde yapılan değerlendirmelerden sonra levha örnekleri formları açısından, Göbek Formuna Göre Hilyeler, Serbest Formlu Hilyeler ve bunlara ek olarak Kütahya Hilyeleri olmak üzere gruplandırılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Hilye-i Saadet Levhaları,Hat, Tezhib Sanatı.
The aim of this thesis is analysing of Hilye-i Saadet Plaques in terms of forms and by this way searching the historical evolution process of these plaques. The conceptual outline of this work is the history of Turkish Illumination Art and Hilye-i Saadet Plaques which develops as parallel with it. And these have given that arising, origins and arrangements of plaques. By the light of these conceptions the handiworks have been examined, and first of all it has emphasized that the composition analyses and the differences in terms of form. The analyzing of Hilye-i Saadet Plaques’ textual parts, which is formed by calligraphy and illumination elements, has an importance in general concept. So there are short knowledges have given about the calligraphers, who wrote the plaques, and the types of writing styles. The analyzing of the plaques has started with explaining of motive, color and the form of composition. When we consider the plaques we see that Hilye-i Saadet Plaques have same character as most of artworks as same ornament style under effect of Baroc and Rococo style which are made in XVIII th and XIX th centuries. After the consideration of composition, color and motive characters, the examples have been divided into groups in terms of their forms such as The Hilyes according to Navel Form, Free Form Hilyes and additionally Kütahya Hilyes.
Keywords: Hilye-i Saadet Plaques, Illumination Art and Calligraphy
Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Geleneksel Türk El Sanatları Anasanat Dalı, 2008.
Kaynakça var.
Bu Tezin amacı Hilye-i Saadet Levhalarının Form Açısından İncelenmesi ve form analizleri doğrultusunda bu levhalardaki tarihsel gelişim sürecini araştırmaktır. Çalışmada kavramsal çerçeve olarak Türk Tezhib Sanatı'nın ve buna paralel olarak gelişen Hilye-i Saadet Levhaları’nın tarihi kısaca ele alınmıştır. Bu doğrultuda, levhaların ortaya çıkışı, kaynakları ve düzenlenmesi konusunda bilgiler verilmiştir. Bu kavramlar ışığında elde edilen eserler incelenmiş, öncelikle kompozisyon incelemeleri ve form açısından gösterdikleri farklılıklar vurgulanmıştır. Hat ve Tezhib öğelerinin birlikte oluşturduğu Hilye-i Saadet Levhalarının metin kısımlarının analizleri de, çalışmanın genel çerçevesi yönünden önemli olmuştur. Bu açıdan levhaları yazan hattatlar ve kullandıkları yazı çeşitleri hakkında kısaca bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Levha incelemelerine ilk olarak, motif, renk ve kompozisyon şekillerinin anlatılması ile başlanmıştır. Bu özelliklerin ortalama olarak hangi yüzyıl ve ekol etkisinde oldukları belirtilmiştir. Yüzyıl olarak değerlendirdiğimizde XVIII. ve XIX. yüzyıl Hilye-i Saadet Levhalarının genel olarak, pek çok sanat eserinde olduğu gibi Barok ve Rokoko tarzı süsleme etkisinde olduğu saptanmıştır. Kompozisyon, renk ve motif özelliklerinde yapılan değerlendirmelerden sonra levha örnekleri formları açısından, Göbek Formuna Göre Hilyeler, Serbest Formlu Hilyeler ve bunlara ek olarak Kütahya Hilyeleri olmak üzere gruplandırılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Hilye-i Saadet Levhaları,Hat, Tezhib Sanatı.
The aim of this thesis is analysing of Hilye-i Saadet Plaques in terms of forms and by this way searching the historical evolution process of these plaques. The conceptual outline of this work is the history of Turkish Illumination Art and Hilye-i Saadet Plaques which develops as parallel with it. And these have given that arising, origins and arrangements of plaques. By the light of these conceptions the handiworks have been examined, and first of all it has emphasized that the composition analyses and the differences in terms of form. The analyzing of Hilye-i Saadet Plaques’ textual parts, which is formed by calligraphy and illumination elements, has an importance in general concept. So there are short knowledges have given about the calligraphers, who wrote the plaques, and the types of writing styles. The analyzing of the plaques has started with explaining of motive, color and the form of composition. When we consider the plaques we see that Hilye-i Saadet Plaques have same character as most of artworks as same ornament style under effect of Baroc and Rococo style which are made in XVIII th and XIX th centuries. After the consideration of composition, color and motive characters, the examples have been divided into groups in terms of their forms such as The Hilyes according to Navel Form, Free Form Hilyes and additionally Kütahya Hilyes.
Keywords: Hilye-i Saadet Plaques, Illumination Art and Calligraphy