Hicri VII. yüzyılda Arapça kaidelerini, örnek ve istişhadlarını ele alan elfiyeler öne çıkmıştır. Bu Elfiyelerden en önemlisi ve en şöhretlisi İbn Mâlik'in Elfiye'sidir. Dönemin otoriter isimlerinden kabul edilen İbn Mâlik, yazdığı Elfiyesi ile günümüze kadar ilgi odağı olmuştur. Arapça gramer ile ilgilenen herkes, onun nahive yaptığı katkıdan doğrudan veya dolaylı olarak bir şekilde etkilenmiştir. Bu çalışmada önce İbn Mâlik (ö. 672/1274) ve Elfiye'si ele alınarak bu eserin içerik ve önemi anlatıldı. Arkasından İbn Akîl'in (ö. 769/1367) hayatı ve Elfiye Şerhi'nin özellikleri, metodu, şevâhidi ve kaynakları incelendi. Daha sonra da İbn Suveydân (ö. 1234/1818) ve Elfiye Şerh'i başlığında İbn Suveydân'ın hayatı, vefatı, ilmi kişiliği, eserleri ve çalışmamızın merkezindeki yazma eserin özellikleri, metodu, şevâhidi ve kaynakları incelendi. Her ikisi de Elfiye şerhi olması sebebiyle İbn Akîl ile İbn Suveydân şerhleri muhteva olarak karşılaştırıldı. Son kısımda da İbn Suveydân'ın Fethu'l-Latîfi'l-Mâlik li Şerḥi Elfiyyeti İbn Mâlik isimli eserinin tahrici yapıldı. Çalışmanın ana konusunu, bugüne kadar tahkik-tahric anlamında ele alınmayan İbn Suveydân Şerhi'nin incelenmesi ve biyografi kitaplarında çok az yer bulan yazarının hayatı oluşturdu. Böylece bu şahsiyetin ve İbn Mâlik'in Elfiye'sine yazdığı Fethu'l-Latîfi'l-Mâlik li Şerḥi Elfiyyeti İbn Mâlik isimli şerhinin akademik çevrelere ve ilim âlemine tanıtılması hedeflendi.
Anahtar Kelimeler: Arap Edebiyatı, Nahiv, Şiir, Elfiye, İbn Mâlik, İbn Suveydan, İbn Akîl.
During Hijri VII. century, alfiyyas dealing with Arabic grammar, examples and poetic evidences . The most important and most famous of these alfiyyas is the Alfiyya of İbn Malik. Accepted as one of the authoritarian names of the period, İbn Malik has been the center of attention since today with his Alfiyya. Anyone interested in Arabic grammar is directly or indirectly influenced by his influence on grammar. In this study, İbn Malik (d. 672/1274) and his Alfiyya are discussed in terms of its contents and importance. Afterwards, life of İbn Aqil (d. 769/1367) and Alfiyya Commentary'y properties, method, evidences and resources are examined. Then, under the title of İbn Suwaidan (d. 1234/1818) and Alfiyya Commentary, İbn Suwaidan's life, death, scientific personality, works as well as properties, copies, method, evidences and resources of the manuscript which our work is focused on are examined. In the next chapter, İbn Aqil and İbn Suwaidan Commentaries are compared in terms of contents. In the last chapter, İbn Suwaidan's work titled 'Fethu'l-latifi'l-Maliq Commentary Alfiyya İbn Malik' was criticized/commented on. The main subject of the study consists of examination of İbn Suwaidan Commentary which until today has not been not dealt with in terms of examination/criticism as well as his life that found little place in biography books. Thus, it was aimed to make this figure more known in the academic environment and the scientific world.
Keywords: Arabic literature, grammar, poetry, Alfiyya, İbn Malik, İbn Suwaidan, İbn Aqil.
Tez (Doktora)- Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, 2020.
Kaynakça var.
Hicri VII. yüzyılda Arapça kaidelerini, örnek ve istişhadlarını ele alan elfiyeler öne çıkmıştır. Bu Elfiyelerden en önemlisi ve en şöhretlisi İbn Mâlik'in Elfiye'sidir. Dönemin otoriter isimlerinden kabul edilen İbn Mâlik, yazdığı Elfiyesi ile günümüze kadar ilgi odağı olmuştur. Arapça gramer ile ilgilenen herkes, onun nahive yaptığı katkıdan doğrudan veya dolaylı olarak bir şekilde etkilenmiştir. Bu çalışmada önce İbn Mâlik (ö. 672/1274) ve Elfiye'si ele alınarak bu eserin içerik ve önemi anlatıldı. Arkasından İbn Akîl'in (ö. 769/1367) hayatı ve Elfiye Şerhi'nin özellikleri, metodu, şevâhidi ve kaynakları incelendi. Daha sonra da İbn Suveydân (ö. 1234/1818) ve Elfiye Şerh'i başlığında İbn Suveydân'ın hayatı, vefatı, ilmi kişiliği, eserleri ve çalışmamızın merkezindeki yazma eserin özellikleri, metodu, şevâhidi ve kaynakları incelendi. Her ikisi de Elfiye şerhi olması sebebiyle İbn Akîl ile İbn Suveydân şerhleri muhteva olarak karşılaştırıldı. Son kısımda da İbn Suveydân'ın Fethu'l-Latîfi'l-Mâlik li Şerḥi Elfiyyeti İbn Mâlik isimli eserinin tahrici yapıldı. Çalışmanın ana konusunu, bugüne kadar tahkik-tahric anlamında ele alınmayan İbn Suveydân Şerhi'nin incelenmesi ve biyografi kitaplarında çok az yer bulan yazarının hayatı oluşturdu. Böylece bu şahsiyetin ve İbn Mâlik'in Elfiye'sine yazdığı Fethu'l-Latîfi'l-Mâlik li Şerḥi Elfiyyeti İbn Mâlik isimli şerhinin akademik çevrelere ve ilim âlemine tanıtılması hedeflendi.
Anahtar Kelimeler: Arap Edebiyatı, Nahiv, Şiir, Elfiye, İbn Mâlik, İbn Suveydan, İbn Akîl.
During Hijri VII. century, alfiyyas dealing with Arabic grammar, examples and poetic evidences . The most important and most famous of these alfiyyas is the Alfiyya of İbn Malik. Accepted as one of the authoritarian names of the period, İbn Malik has been the center of attention since today with his Alfiyya. Anyone interested in Arabic grammar is directly or indirectly influenced by his influence on grammar. In this study, İbn Malik (d. 672/1274) and his Alfiyya are discussed in terms of its contents and importance. Afterwards, life of İbn Aqil (d. 769/1367) and Alfiyya Commentary'y properties, method, evidences and resources are examined. Then, under the title of İbn Suwaidan (d. 1234/1818) and Alfiyya Commentary, İbn Suwaidan's life, death, scientific personality, works as well as properties, copies, method, evidences and resources of the manuscript which our work is focused on are examined. In the next chapter, İbn Aqil and İbn Suwaidan Commentaries are compared in terms of contents. In the last chapter, İbn Suwaidan's work titled 'Fethu'l-latifi'l-Maliq Commentary Alfiyya İbn Malik' was criticized/commented on. The main subject of the study consists of examination of İbn Suwaidan Commentary which until today has not been not dealt with in terms of examination/criticism as well as his life that found little place in biography books. Thus, it was aimed to make this figure more known in the academic environment and the scientific world.
Keywords: Arabic literature, grammar, poetry, Alfiyya, İbn Malik, İbn Suwaidan, İbn Aqil.